گلین بانو مجله اینترنتی گلین بانو راهنمای زندگی بانوان و کودکان
اگر قصد خرید یا ساخت بوم نقاشی دارید، احتمالاً با این سؤال مواجه شده‌اید: پارچه‌ی پنبه رایج است یا کتان؟ در این مقاله، با مقایسه تخصصی بین این دو گزینه رایج، تجربه‌های واقعی نقاشان، و بررسی پارچه‌های جدید مثل پلی‌استر، به شما کمک می‌کنیم تا بسته به سطح مهارت و هدف هنری‌تان بهترین انتخاب را داشته باشید.
| نوع پارچه | ویژگی اصلی | قیمت | دوام | مناسب برای |
|---|---|---|---|---|
| کتان (Linen) | استحکام بالا، سطح صاف | بالا | بسیار زیاد | نقاشان حرفه‌ای |
| پنبه (Cotton) | اقتصادی، انعطاف‌پذیر | متوسط تا پایین | مناسب | مبتدی‌ها و نیمه‌حرفه‌ای‌ها |
| پلی‌استر | مقاومت بالا، ارزان | پایین | بالا | تولید صنعتی، دانش‌آموزان |
کدام پارچه بیشتر برای ساخت بوم استفاده می‌شود؟
در اغلب فروشگاه‌های لوازم هنری، اگر سراغ بوم آماده بروید، با احتمال بسیار بالا با بوم‌هایی مواجه می‌شوید که از پارچه‌ی پنبه‌ای (cotton canvas) ساخته شده‌اند. این انتخاب تصادفی نیست. بر اساس بررسی برند Winsor & Newton، پارچه‌ی پنبه‌ای به دلیل قیمت مناسب، انعطاف بالا و سازگاری با رنگ‌های آکریلیک، پرکاربردترین انتخاب برای تولید بوم‌های از پیش آماده است.
مقایسه‌ی عملی کتان و پنبه روی بوم
در تجربه‌ای که شخصاً داشتم، روی دو بوم با پارچه‌های متفاوت کار کردم—یکی پنبه‌ای و دیگری کتان. در نگاه اول تفاوت زیادی حس نمی‌شد، اما پس از کشیدن لایه‌های رنگ:
- سطح کتان یکنواخت‌تر بود، جذب رنگ به‌صورت کنترل‌شده‌تری انجام می‌شد، و ضربات قلم‌مو بهتر دیده می‌شد.
- سطح پنبه‌ای در مقایسه کمی پرزدارتر بود و برای جزئیات ظریف، نیاز به لایه‌ی بیشتر رنگ داشت.
در مقاله‌ای از Jackson’s Art, اشاره شده که هنرمندان حرفه‌ای به دلیل پایداری بیشتر و عدم تغییر شکل پارچه کتان در طول زمان، آن را برای آثار دائمی ترجیح می‌دهند.
پنبه: بهترین گزینه برای شروع
اگر در ابتدای مسیر هنری هستید، توصیه‌ی من استفاده از بوم پنبه‌ای است. چرا؟
- به‌صرفه‌تر است (حدود ۳۰ تا ۵۰٪ ارزان‌تر از بوم کتان)
- راحت‌تر پیدا می‌شود
- مناسب برای تمرین، پروژه‌های کوتاه‌مدت و رنگ آکریلیک است
https://www.aparat.com/v/e689y1c
در تستی که با ۵ هنرجوی مبتدی انجام دادم، همه‌ی آن‌ها در تجربه‌ی اول با بوم پنبه‌ای احساس راحتی بیشتری داشتند. سطح آن برای کشیدن لایه‌های ابتدایی مناسب است و در صورت خطا، می‌توان با رنگ‌آمیزی مجدد اصلاح انجام داد.
با مراکز فروش پارچه بوم نقاشی در تهران آشناشوید.
کتان: انتخاب هنرمندان حرفه‌ای
پارچه کتان (Linen) معمولاً از الیاف بلندتر و بافت متراکم‌تری تشکیل شده که مقاومت بیشتری در برابر انبساط، چروک و تغییرات دمایی دارد. به گفته‌ی Tate Museum، بسیاری از آثار ماندگار کلاسیک اروپایی روی بوم‌هایی با پارچه‌ی کتان کشیده شده‌اند، چرا که عمر آن‌ها به‌مراتب بیشتر است .
اما قیمت آن به مراتب بالاتر است و کار کردن با آن نیاز به دقت و تجربه‌ی بیشتری دارد—مثلاً در مرحله‌ی کشیدن روی شاسی، اگر فشار متقارن وارد نشود، بافت آن ممکن است ترک بردارد.
پارچه‌های مصنوعی: پلی‌استر و ترکیبی
در سال‌های اخیر، برخی تولیدکنندگان از پلی‌استر یا ترکیب پنبه-پلی‌استر استفاده می‌کنند. این نوع بوم‌ها:
- مقاومت بالاتری در برابر رطوبت دارند
- قیمت پایین‌تری دارند
- ولی سطح آن‌ها برای تکنیک‌های لایه‌دار و رنگ روغن مناسب نیست
برند Fredrix در مقاله‌ای اشاره کرده که بوم‌های پلی‌استر بیشتر در تولید انبوه و مصارف آموزشی استفاده می‌شوند و برای آثار حرفه‌ای توصیه نمی‌شوند .
جدول جمع‌بندی انواع پارچه در بوم نقاشی
| پارچه | مزایا | معایب | پیشنهاد برای |
|---|---|---|---|
| پنبه | اقتصادی، انعطاف‌پذیر | دوام کمتر نسبت به کتان | مبتدی‌ها، تمرینات |
| کتان | ماندگاری بالا، بافت ظریف | گران‌تر، دشوار در کشش | آثار حرفه‌ای و دائمی |
| پلی‌استر | مقاوم، ارزان | کیفیت پایین‌تر، نامناسب برای جزئیات | آموزش، تولید صنعتی |
سؤالات متداول
آیا می‌توان از پارچه‌ی ساده‌ی پنبه‌ای (مثل ملحفه) برای ساخت بوم استفاده کرد؟
در تئوری بله، اما اگر پارچه کاملاً صاف، ضخیم و بدون کشش باشد. لازم است با جِسو آماده‌سازی شود.
کدام نوع پارچه برای رنگ آکریلیک بهتر است؟
پنبه گزینه‌ی مناسب‌تری است، چون رنگ آکریلیک به خوبی روی آن می‌نشیند و هزینه‌ی آن برای تمرین منطقی‌تر است.
آیا بوم پنبه‌ای بعد از مدتی شل می‌شود؟
بله، مخصوصاً اگر تحت فشار یا رطوبت باشد. اما می‌توان با اسپری آب از پشت بوم، کشش آن را مجدداً تنظیم کرد.
چرا قیمت بوم کتان بالاتر است؟
به دلیل فرآیند تولید دشوارتر، بافت متراکم‌تر، و مقاومت بیشتر در برابر تخریب و کشش در بلندمدت.
